Mat 13 | NIF | STEP | Sandap wolonda Yesulɨ it bimbi, tuk guañnan ñambi, amatam enɨ-daut tɨ-semepi tuk baliliñnan ña pipakuk.

Matthew 13

Ama Wapmañlɨ amatamñii nɨtek yambɨ-dɨkñelak wala Yesulɨ e-yout manda enguk

Gɨñgɨt manda kɨndem wɨn nanañ mɨnjɨp ama nolɨ kena gɨnañ kokuk wandin

1 Sandap wolonda Yesulɨ it bimbi, tuk guañnan ñambi, amatam enɨ-daut tɨ-semepi tuk baliliñnan ña pipakuk. 2 Tɨmbi amatam asuptɨ endoñ bɨ kɨmɨn tɨñgɨlɨñda tɨmbi, endɨ kɨkeñ nolok plon lombi pipakuk. Pipalɨmbi, amatam kɨmɨn wopum endɨ tuk pawan ilɨmbi, 3 e-yout mandalɨ nepek asuptok plon enɨ-daut tɨ-semguk.

Tɨ-semñɨpi ñɨndɨñ enguk, “Nandañ. Ama nolɨ nanañ mɨnjɨp kokotta kenañ gɨnañ ñañguk. 4 Ñambi, mɨnjɨp kot-tɨ-kot-tɨ-ñañɨlɨmbi, mɨnjɨp dɨwɨn telak plon pɨumbi, monɨktɨ bɨm na-taleñgɨlɨñ. 5 Tɨmbi mɨnjɨp dɨwɨndɨ kawattɨ salaiumbi kwet lakatgot pakuknan pɨñgɨlɨñ. Mɨnjɨp kwet plongot pakɨlɨñda tɨmbi mindin plakan tawa lambɨñgɨlɨñ. 6 Gan kakailɨ sua embi, kwet nɨm tɨke gembɨlaumbi, maimdɨ lambɨ ep dɨumbi, yañetambi kɨm-taleñgɨlɨñ. 7 Mɨnjɨp dɨwɨndɨ kwet koselek mɨnjɨp pakuknan pɨñgɨlɨñ endɨ yakayakan tawa lambumbi, koselektɨ bendɨmbi ep tapliumbi kɨm-taleñgɨlɨñ. 8 Mɨnjɨp dɨwɨndɨ kwet galk gɨnañ pɨñgɨlɨñ walɨ lambɨm wopum dambi, bien laliñgɨlɨñ. Kusei dɨwɨndɨ bien 100 100 laliñgɨlɨñ, dɨwɨndɨ bien 60 60 laliñgɨlɨñ, tɨmbi dɨwɨndɨ bien 30 30 wɨndɨñ lali-ta-ñañgɨlɨñ. 9 No en pawañnat endɨ mandana nandɨmbi nandɨ-kɨliñ eukak.”

10 Papalembi, Yesulok gwañgwañiilɨ endoñ bɨmbi nɨ-nandɨmbi eñgɨlɨñ, “Amatam manda enlañ wɨn kusei nɨtekta tɨmbi e-yout manda gɨta pa enlañ?” 11 Eumbi tambane enguk, “Kunum Molomdɨ amatam telak nɨtek yambɨ-dɨkñelak wɨn damañgan pat-sembɨn pakuk. Nepek wɨn endɨ sɨnda sanbɨ dakle-talelak, gan amatam dɨwɨnda nɨm. 12 Neta, no en nepek palmɨlak wɨn tɨke-kuumbi, enda nombo yousɨ-mɨumbi, asupgan palmekak. Gan no en nepek palmɨlak wala nandum tlal tɨlakta endok nepek lakat palmɨlak wɨn apma tɨkeñmɨumbi, slak palekak. 13 Ama wandisɨ walɨ dautsɨlɨ kañ, gan nɨm ka-dɨndɨm eañ, ba pawanjɨ kɨmɨkañ, gan nɨm nandañ ba nɨm nandɨ-dakleañ, wala tɨmbi nak manda e-yout manda gɨt pa enlet.

14 Plofet Aisaialɨ nek indauktok eñguk wɨn man ñɨndɨñgɨt amatam wandisɨloñ inda-semlak. Endɨ Anutulok mandan ñɨndɨñ eñguk, ‘Amatam ñalɨ manda nandɨnekalɨñ, gan nɨm nandɨ-daklenekalɨñ, ba dautsɨlɨ kanekalɨñ, gan nek kañ wɨn nɨm ka-nandɨ-tomnekalɨñ. 15 Nekta, endok gɨnañ nanandɨnjɨlɨ kwambɨñ dañgukta, pawanjɨlɨ manda nandɨnepi kunjit tañ, ba dautsɨlɨ nɨm kanelɨñdok masipmañ. Wɨndɨñ nɨm tɨmbɨmda, endɨ dautsɨlɨ kañbi, pawanjɨlɨ nandɨmbi, gɨnañjɨlɨ nandɨ-tombi, gɨnañjɨ tambaneumbi, nak ep tɨmba kɨndem danelɨñdok nokoññan bɨnelɨñ.’ ^{▼▼13:14-15 Ais 6:9-10} Anutulɨ amatamdok plon manda wɨndɨñ eñguk. 16 Gan sɨndɨla dautsɨlɨ kɨndem kañ, tɨmbi pawanjɨlɨ guma nandañ, wala tɨmbi amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ. 17 Nak biañgan sɨnɨk sanba: plofet ama gɨta ama dɨndɨm damañgan kuñgɨlɨñ endɨ nepek sɨndɨ kañ wɨn kanepi nandɨ-koñgom tɨñgɨlɨñ, gan nɨm kañgɨlɨñ, ba manda sɨndɨ nandañ wɨn nandɨnepi nandɨ-koñgom tɨñgɨlɨñ, gan nɨm nandɨñgɨlɨñ.”

18 Tɨmbi Yesulɨ yousɨmbi, gwañgwañiila enbi eñguk, “Sɨndɨ pawanjɨ kɨmɨpi, mɨnjɨp kokottok e-yout manda sanɨt wolok kusei san-daklewambi nandɨwɨt. 19 Nanañ mɨnjɨp telak plon pɨñguk manda wolok kusei wɨn ñɨndɨñ: amalɨ Anutulɨ amatamñii nɨtek yambɨ-dɨkñelak wolok gɨñgɨt manda nandɨmbi nɨm tɨke-kulak, tɨmbi kolan molomdɨ bɨmbi, manda gɨnañnan kokolɨn wɨn apma tɨkeñmɨlak. 20 Mɨnjɨp kawat plon pɨñguk manda wolok kusei wɨn ñɨndɨñ: amalɨ gɨñgɨt manda sɨlɨsɨlɨnat nandɨmbi, plakan gɨnan gɨnañ dasilak, 21 gan manda gɨnan gɨnañ pɨlak walɨ nɨm pa kwambɨñ dalak. Nɨm, walɨ nain dumangot papi pailɨmlak. Wɨn kuñgunlok plon mɨlap indañmɨlak, ba Anutulok manda tɨke-kuañ endok plon mɨlap kusei kusei inda-semum yambɨlak, nain wolongan nanandɨ-kɨlɨktɨn pi pɨlak. 22 Ba mɨnjɨp kwet koselek mɨnjɨp pakuknan pɨñguk manda wolok kusei wɨn ñɨndɨñ: amalɨ gɨñgɨt manda wɨn nandɨlak, gan kwelalok mɨlap ba mɨnem kwɨlɨkwɨlɨ wolok nandɨ-koñgomlɨ gɨnañ tɨmbɨ pailɨmbi, manda nandɨlak wolok bien nɨm indañmɨlak. 23 Mɨnjɨp kwet galk gɨnañ pɨñgɨlɨñ manda wolok kusei wɨn ñɨndɨñ: amalɨ gɨñgɨt manda wɨn nandɨmbi nandɨ-kɨliñ embi, kɨmɨt kle kuañ. Endok bien wɨn 100 ba 60 ba 30 wolok tuop indalak.”

Kunum Molomdok ka-dɨkñe kena kanjɨk nat, gan wandingan embi sapakñelak

24 Tɨmbi Yesulɨ yousɨmbi, e-yout manda no amatamda ñɨndɨñ enguk, “Kunum Molomdɨ gɨñgɨtñii yambɨ-dɨkñelak wɨn ñɨndɨñ: ama nolɨ kenan gɨnañ nanañ kɨndemlok mɨnjɨp kokuk, 25 gan tim boñgɨpnan ama gɨtɨktɨ dou-palɨñɨlɨmbi kanjɨkñɨlɨ kena wolok ñambi, kli kolandok mɨnjɨp kopi pi ñañguk. 26 Pakapi, mindin tawa lambɨmbi, bien indaup tɨmbɨmbi, kli kolandɨ bo inda-dakleñgɨlɨñ. 27 Inda-dakleumbi, ama wolok kena gwañgwañiilɨ wɨn kañbi, molomloñ ñambi nɨñgɨlɨñ, ‘Wopum, dɨk kenañga gɨnañ mɨnjɨp kɨndemgot kokuñ. Gan nɨtek tɨmbi, kli kolanlɨ indalak?’ 28 Wɨndɨñ nɨ-nandumbi enguk, ‘Wɨn kanjɨkna nolɨ kolɨmbi lambɨlak.’ Eumbi nɨ-nandɨmbi eñgɨlɨñ, ‘Wɨndɨñda nɨndɨ ña kli wɨn tamat kotnetamɨñ ba?’ 29 Eumbi enguk, ‘Wɨndɨñ nɨm. Kak biu palen. Nɨm kañbi, kli tamat kokamɨñ embi, nanañ wakɨt tamatnelɨñ a. 30 Biumbi, nanañ gɨta kli nɨset tɨpelatkan lambɨndekamɨk. Tɨmbi nanañ mepmettok nain indaumek, nak kena ama enbambi, dama kli moyen tamap imbi, komba gɨnañ sium dɨukak. Tɨmbi nanañ bien wɨn wɨsɨkot itna gɨnañ ep wɨsɨ-kolɨm palekak.’”

31 Yesulɨ e-yout manda no ñɨndɨñ enguk, “Kunum Molomdok kaundɨkñe kena wɨn mastat mɨnjɨp ^{▼▼13:31 Mastat mɨnjɨp wɨn wambɨñ mɨnjɨp wandin.} ama nolɨ kenan gɨnañ kokuk wandin. 32 Mastat mɨnjɨp wɨn yaya mɨnjɨp tip mɨnam sɨnɨk yañ, gan tawa lambɨlak wolonda yaya walɨ dɨwɨn yapma klembi, komba nomɨk wopum dalak, wala tɨmbi yaya wolok gayam plon monɨktɨ bɨmbi, isɨ tañ.”

33 Yesulɨ yousɨmbi, e-yout manda no ñɨndɨñ enguk, “Kunum Molomdok kaundɨkñe kena wɨn ñɨndɨñ: tam nolɨ kɨmɨlɨ bendɨ lakatgot tɨkembi, plaua kwɨlan wopumgan wakɨt tambanembi, papalem kaumbi, plaua walɨ gɨtɨk bendɨmbi lambɨlak.”

34 Yesulɨ amatam kɨmɨn wopumda manda gɨtɨñgɨtɨk enguk wɨn endɨ telal no gɨt nɨm eñguk, endɨ e-yout mandalɨñgot enguk. 35 Endɨ wɨndɨñ tɨmbɨmbi, plofet ama nolɨ manda ñɨndɨñ eñguk wolok bien inda-dakleñguk,

“Nak e-yout mandalɨñgot manda enbi,
nanandɨ sembɨn kwet kusei kɨmɨkɨmɨlɨnan nanin pat-ta-bañ wɨn enba dakleutat.” ^{▼▼13:35 Kap 78:2}
36 Tɨmbi Yesulɨ amatam kɨmɨn wopum yambɨk bimbi, gwañgwañii gɨt ilan ñañguk. Ña palɨñɨlɨmbi, gwañgwañiilɨ endoñ bɨmbi nɨkañbi eñgɨlɨñ, “Dɨk e-yout manda eñañ wɨn - kli moyen kena gɨnañ lambɨlak - wolok kusei nɨtek? Wɨn nɨnɨmbɨ nandɨna.” 37 Eumbi enguk, “Ama mɨnjɨp kokuk wɨn Amalok Nɨñañ en wakan. 38 Kena wɨn kwet ñɨn man pakamɨñ wolok walan, tɨmbi nanañ mɨnjɨp wɨn Kunum Molomdok gɨñgɨtñii. Tɨmbi kli kolan wɨn kolan molomdok gɨñgɨtñii, 39 tɨmbi kanjɨk kli kolan mɨnjɨp ep kokuk wɨn kolan molom Satan en. Mɨnjɨp bien mepmet wɨn kwet nain taletalenan wolonda indaukak, tɨmbi kena tɨndɨ ama wɨn Anutulok añeloñii. 40 Kli kolan tamap wɨp siañ wɨndɨñgangot nain taletalenan kolan molomdok gɨñgɨtñii enda inda-semekak. 41 Nain wolonda Amalok Nɨñañ endɨ añeloñii en-mulɨmbi, kwet tuop gɨñgɨtñii endoññan nanin ama kolan tañ en ba dɨwɨn no ep tiañeumbi yom tañ endɨ wakɨt ep kɨmɨn tɨmbi, 42 jɨmbɨñdok komba kwambɨñ gɨnañ ep kolɨ pɨnekalɨñ. Wandɨñ endɨ mano kwɨlɨm tɨmbi, manjɨ sɨ-gɨlɨm danekalɨñ. 43 Gan amatam Bepsɨlok man tañgoneñgɨlɨñ endɨ kunum gɨnañ lombi, maim duatak wɨndɨñ duapi, indañgan endok kapmainan kuumbi yambɨ-dɨkñeukak. No en pawañnat endɨ mandana nandɨmbi nandɨ-kɨliñ eukak.”

Kunum Molomdok kaundɨkñe kenala Yesulɨ e-yout manda dɨwɨn no enguk

44 Yesulɨ yousɨmbi, e-yout manda enguk, “Kunum Molomdok kaundɨkñe kena wolok walan wɨn nepek tuan wopumgan sɨnɨk kena gɨnañ kɨmɨsembum pakuk wandin. Ama nolɨ nepek wɨn tɨmbɨ indambi, taplim bium pakuk. Tɨmbi sɨlɨsɨlɨ wopum indañmɨñgukta endɨ nepenepelɨ gɨtɨk ña tuatualok kɨmɨlɨm tua-taleumbi, mɨnem walinin tɨkembi, nepek tuan wopum wɨn endok indañmektok kwet wɨn ña tua kleñguk.

45 Tɨmbi Kunum Molomdok kaundɨkñe kena wolok walan no kawat tuan wopum wandin: ama nolɨ kawat tuan wopumgot wɨn tuaup yolonjɨñguk. Yolonjɨmbi, 46 kawat kɨndem sɨnɨk no kañbi, ña nepenepelɨ gɨtɨk tuatualok kɨmɨlɨm tua-taleumbi, mɨnem walinin tɨkembi, kawat wɨn ña tuañguk.

47 Tɨmbi Kunum Molomdok kaundɨkñe kena wolok walan no wɨn ñɨndɨñ: pis tiatia lɨk wopum tuk gɨnañ kolɨ pɨumbi, pis kusei kusei epgɨlɨñ. 48 Lɨk tokñeumbi tiañe pawan lambɨ pipapi, pis kañ-dan tɨñgɨlɨñ, wɨn pis nanalok kɨndem kambot gɨnañ ep kɨmɨpi, pis kolan wɨn ep kokɨlɨñ. 49 Kwet nain taletalenan wɨndɨñ wakan indaukak: Anutulɨ añeloñii en-mulɨm bɨmbi, ama Anutulok man tañgoneañ endok boñgɨpsɨnan nanin ama kolan epbi, 50 jɨmbɨñdok komba kwambɨñ gɨnañ ep kolɨ pɨnekalɨñ. Wandɨñ mano kwɨlɨm tɨmbi, manjɨ sɨ-gɨlɨm danekalɨñ.”

51 Yesulɨ e-yout manda eu taleumbi, gwañgwañii en-nandɨmbi eñguk, “Sɨndɨ e-yout manda gɨtɨk sanlet wolok kusei nandɨ-dakleañ ba?” Enbɨmbi, endɨ “Oñ, nandamɨñ” nɨñgɨlɨñ. 52 Eumbi enguk, “Wɨndɨñda endɨkñe manda nandɨ-tale amalɨ Kunum Molomdok gɨñgɨt indambi kuañ endɨ ama nepek kɨndem wɨsɨkot isɨnan kɨmɨlɨm patakñan nanin epmañ wandin: endɨ Anutulɨ nanandɨ damañgan eñguk ba man elak wɨn nandɨ-daklembi, wolok tuop amatam enɨ-daut tɨ-semañ.”

Yesulɨ en Ama Wapmañ engano wɨn Juda amala daut semguk

Yesulok il kuseinan nasilɨ siñgi wɨlɨmgɨlɨñ

53 Yesulɨ e-yout manda wɨn eu taleumbi, walinin pɨ ñambi, 54 il kuseinan ña tomguk. Tombi, it kiyaunjɨ gɨnañ lombi, amatam enɨ-daut tɨ-semguk. Tɨmbi amatam mandan nandɨñgɨlɨñ endɨ nandɨ-gɨtɨñgɨtɨk embi, nɨsɨñgan ñɨndɨñ eñgɨlɨñ, “Ama ñalɨ nanandɨ wandin ba kundit engano sɨnɨk tɨndɨlok gembɨ wɨn denanin tɨkeñguk? 55 Nɨndɨ endok kusei nandamɨñ yañ! Endɨla it kɨndikɨndit ama endok nɨñañgot. Meñlok koi wɨn Malia, kwayañii wɨn Jekop, Josep, Simon gɨt Judas, 56 tɨmbi endok wiwii wɨn nɨn gɨta yakan kuamɨñ. Wɨndɨñda nanandɨn gɨt gembɨn wandin wɨn nindɨ daulmɨñguk?” 57 Wɨndɨñ eñɨpi, endok mandan ba ep tɨndɨn wala nandum tlal tɨñguk. Tɨmbi Yesulɨ enguk, “Amatam dɨwɨndɨ plofet ama giñgiñgan tɨñmañ, gan enloñ nasii ba noliilɨ wɨndɨñ nɨm tɨñmañ.” 58 Wɨndɨñ embi, nɨm nandɨ-kɨlɨktɨ tɨñmɨñgɨlɨñda tɨmbi kundit engano asup wandɨñ kandañ nɨm tɨñguk.